اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder – BPD)

اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder – BPD)

🔹 تعریف ساده و عمومی

اختلال شخصیت مرزی یک اختلال پیچیده روانی است که با بی‌ثباتی شدید در هیجان‌ها، تصویر از خود، و روابط بین‌فردی مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال اغلب دچار احساسات شدید و ناپایدار می‌شوند، ترس شدیدی از ترک شدن دارند و ممکن است رفتارهای تکانشی و پرخطر انجام دهند. این اختلال معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و می‌تواند تأثیر چشمگیری بر کیفیت زندگی فرد بگذارد.

🔹 ملاک‌های تشخیصی طبق DSM-5

بر اساس D SM-5، برای تشخیص BPD باید حداقل 5 مورد از معیارهای زیر وجود داشته باشد:
1. تلاش‌های شدید برای اجتناب از ترک شدن واقعی یا خیالی.
2. الگوی روابط ناپایدار و شدید بین دو قطب ایده‌آل‌سازی و بی‌ارزش‌سازی.
3. اختلال هویت: تصویر یا احساس ناپایدار از خود.
4. تکانشگری در حداقل دو حوزه خطرناک (مثل ولخرجی، روابط جنسی پرخطر، پرخوری، رانندگی بی‌ملاحظه).
5. رفتار یا تهدید به خودکشی یا خودآزاری مکرر.
6. بی‌ثباتی هیجانی به دلیل واکنش‌پذیری شدید خلق.
7. احساس مزمن پوچی.
8. خشم شدید یا مشکل در کنترل خشم.
9. افکار پارانوئید گذرا یا علائم تجزیه‌ای مرتبط با استرس.

🔹 علائم شایع

– تغییرات شدید خلقی در مدت کوتاه
– ترس شدید از تنها ماندن یا رها شدن
– روابط نزدیک ولی ناپایدار
– رفتارهای پرخطر و تکانشی
– خودزنی یا تهدید به خودکشی
– احساس پوچی یا بی‌معنایی زندگی
– خشم ناگهانی و شدید

🔹 علل و عوامل خطر

1. **ژنتیک:** سابقه خانوادگی اختلالات شخصیت یا اختلالات خلقی.
   2. **محیط:** تجربه سوءاستفاده جسمی، جنسی یا عاطفی در کودکی.
   3. **بیولوژیک:** اختلال در عملکرد نواحی مغزی مرتبط با تنظیم هیجان.
   4. **سبک دلبستگی ناایمن** در روابط اولیه با والدین یا مراقبین.

🔹 تأثیر بر زندگی روزمره

اختلال شخصیت مرزی می‌تواند منجر به روابط عاطفی و اجتماعی پرتنش، مشکلات شغلی، خودآزاری و حتی اقدام به خودکشی شود. این افراد ممکن است در حفظ شغل یا رابطه پایدار مشکل داشته باشند و اغلب احساس نارضایتی از زندگی دارند.

🔹 توصیه‌هایی برای اطرافیان

– درک کنید که رفتار فرد ناشی از اختلال است نه خصومت شخصی.
– از تهدید به ترک یا انتقاد شدید پرهیز کنید.
– او را به درمان منظم تشویق کنید.
– در مواقع بحران، آرامش و حمایت عاطفی داشته باشید.

🔹 جمع‌بندی

اختلال شخصیت مرزی یک اختلال پیچیده ولی قابل درمان است. با استفاده از روش‌های درمانی تخصصی و حمایت اجتماعی، افراد مبتلا می‌توانند مهارت‌های لازم برای مدیریت هیجان‌ها و روابط خود را یاد بگیرند و کیفیت زندگی‌شان را بهبود بخشند.